Zabytki powiatu sanockiego stanowią atrakcję turystyczną w ramach szlaków turystycznych i dobrze rozbudowanej bazy lokalowej. "Szlak ikon", "Szlak kościołów drewnianych katolickich", "Szlak warowni nadsańskich", "Szlak szwejkowski", a być może szlaki wyprowadzone w przyszłości z Muzeum Budownictwa Ludowego o charakterze etnograficznym będę szansą wykorzystania zabytków dla turystów i jednocześnie podniesienia atrakcyjności terenu.
Największe walory zabytkowe posiada samo miasto Sanok.
Zamek – renesansowy, murowany zamek zbudowany został w XVI w. Gościł przejeżdżających na Węgry i Ruś władców Polski. W zamku odbyło się wesele Władysława Jagiełły z Elżbietą Granowską. Czwarta żona tego władcy - Zofia zwana Sonką spędziła w sanockim zamku wiele lat wdowieństwa. W połowie XVI wieku znalazła tu schronienie królowa Węgier Izabela. Na przełomie XVI i XVII wieku do zamku dobudowano dwa boczne skrzydła, które uległy zniszczeniu w XIX wieku. Obecnie zamek jest siedzibą Muzeum.
- Budynek tzw. Zajazdu, zbudowany w latach 1775-1799, obecnie siedziba dyrekcji muzeum i miejsce ekspozycji czasowych;
- Kościół i klasztor OO Franciszkanów z lat 1632-1640, (w obecnej bryle z 1886 r.) ufundowany przez Władysława Opolczyka. Wewnątrz znajdują się późnobarokowe ołtarze i obraz Matki Boskiej Ziemi Sanockiej (Pocieszenia), zapewne z I połowy XVII wieku. Klasztor słynie też z posiadania relikwi Krzyża Świętego;
- Kościół farny pw. Przemienienia Pańskiego. Zbudowany w latach 1874-87 po pożarze poprzedniego. W prawej nawie znajduje się renesansowa płyta nagrobna Sebastiana Lubomirskiego zachowana z najstarszego, gotyckiego kościoła pw. św. Michała słynnego ze ślubu króla Władysława Jagiełły z Elżbietą Granowską 2 maja 1417 roku;
- Cerkiew, obecnie katedra prawosławna pw. Świętej Trójcy. Została zbudowana w 1784 r. dla parafii unickiej, w miejscu porzednich świątyń prawosławnych z XVI i XVIII wieku. Wewnątrz ikonostas z XIX w., barokowe ołtarze boczne oraz XVII-wieczna ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem;
- Ratusz miejski z XVIII w., później wielokrotnie przebudowywany. Na elewacji frontowej herb miasta, zegar i godło państwowe;
- Dom Mansjonarzy z XVII w. fundacji kanonika przemyskiego Franciszka Golińskiego. Obecnie Młodzieżowy Dom Kultury;
- XVIII – XIX wieczna zabudowa mieszczańska starówki.
Besko
Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Św., obecny z 1755 r. z fundacji Jerzego Augusta Wandalina Mniszcha, marszałka nadwornego koronnego, kasztelana krakowskiego, drewniany, wyposażenie późnobarokowe.
Bukowsko
Pierwotny kościół pw. śś. Piotra i Pawła wzmiankowany w 1361 r., kolejny w 1648 r. W 1746 r. Józef Ossoliński, chorąży koronny i jego żona Teresa ze Stadnickich ufundowali kościół Podwyższenia Krzyża Św., zburzony w 1880 r.
Obecny wzniesiony w latach 1881-1886 staraniem parafian wg projektu Ludwika Wierzbickiego, architekta lwowskiego, konsekrowany w 1897 r. - neogotycki. Polichromia figuralna z 1911 r. Leonadra Wintorowskiego.
Z wyposażenia zabytkowego znajduje się w kościele: krucyfiks późnobarokowy z 2 poł XVIII w., chrzcielnica drewniana z XVIII w., paramenty liturgiczne.
Bykowce
Pałac z 1 ćw. XX w. w stylu architektury uzdrowiskowej.
Czaszyn
Dawna cerkiew parafialna grecko-katolicka pw. św. Mikołaja, obecnie kościół wzniesiony w 1835 r., wyremontowany po wojnie zatracił cechy stylowe.
Czerteż
Wieś wzmiankowana w 1439 r.. Do 1772 r. królewszczyzna, potem własność Urbańskich i Słoneckich.
Cerkiew Przemienienia Pańskiego wzniesiona w 17423 r. staraniem Jana Pacławskiego. Brak zabytkowego wyposażenia.
Dąbrówska Sanocka
Dawna Cerkiew Św. Dymitra, obecnie kaplica kościelna, zbudowana w 1867 r.
Brak wyposażenia zabytkowego.
Dobra
Dawna cerkiew Podwyższenia Krzyża wzniesiona w 1879 r., otoczona murem z dzikiego kamienia, obecnie kościół. Drewniana, konstrukcji zrębowej, oszalowana. Polichromia z lat 1899-1904 Antoniego i Michała Bogdańskich.
Dzwonnica, zapewne pierwotnie brama na cmentarz, wzniesiona w XVII w. kamienna /dolna część/ drewniana XVIII w. /część górna/ wybudowana na dzwonnicę.
Dolina
Lokowana na prawie niemieckim przed 1433 r.
Kościół wzniesiony w 1836 r. z fundacji Gabrieli z Linckerów Wenzlarowej, zamieniony na cerkiew grecko -katolicką p.w. Matki Boskiej Opieki, od 1946 r. powtórnie kościół. Konstrukcja drewniana. Prace budowlane wykonał cieśla Jan Długosz. Brak wyposażenia zabytkowego.
Dudyńce
Kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych, obecny fundacji Leopoldyny z Rylskich Horodyńskiej, zbudowany w 1871-1876 r., murowany, neogotycki.
W ołtarzach z k. XIX w. obrazy z 1. Poł.s XVII w.
Hłomcza
Dawna cerkiew grecko - katolicka pw. Soboru Matki Boskiej, od 1946 r. kościół, obecnie cerkiew prawosławna. Wzniesiona w 1859 r.
Jaćmierz
Kościół i zabudowa.
Jurowce
Wieś nadana przez Kazimierza Wielkiego Węgrom, braciom ze Zboisk: Piotrowi i Pawłowi, protoplastom rodu Matiaszowiczów.
Dawna cerkiew pw. św. Jerzego, od 1946 r. kościół katolicki pw. Piotra i Pawła, wzniesiony w 1873 r., drewniana. Brak wystroju zabytkowego.
Komańcza
Kościół parafialny pw. św. Józefa wg. Planów Władysława Podwapińskiego, wzniesiony w latach 1949-1950.
Klasztor nazaretanek pw. św. Teresy wzniesiony w 1931 r. wg. Planów Nadziakiewicza o charakterze willi uzdrowiskowej, tzw. styl szwajcarski.
Cerkiew prawosławna .w. Matki Boskiej z 1802 r. We wnętrzu ikonostas z 1832 r. ze wsi Wołosianki.
Dzwonnica bramna, zapewne z 1834 r.
Kostarowce
Dawna cerkiew drewniana N.P. Marii z 1872 r., obecnie kościół
Kreców
Ruina cerkwii pw. Przemienienia Pańskiego.
Kulaszne
Dawna cerkiew pw. św. Mikołaja, od 1949 r. kościół, wzniesiona w 1906 r.. Tabernakulum rokokowe.
Liszna
Kościół pw. św. Antoniego wzniesiony ok., 1930 r. wg. projektu Kazimierza Osińskiego, architekta przemyskiego.
Morochów
Dawna cerkiew grecko-katolicka pw. Matki Boskiej Gromnicznej, od 1961 r. prawosławna pw. Spotkania Pańskiego, wzniesiona w 1837 r., ikonostas z 1 pol. XIX w.
Mrzygłód
Kościół parafialny pw. Rozesłania Apostołów, parafia wzmiankowana w 1410 r., wzniesiony w 1 ćw. XV w., zniszczony przez Tatarów w 1624 r., odnawiany i przerabiany, pierwotnie gotycki, otoczony murem z dzikiego kamienia. Wyposażenie XVII i XVIII w.
Zabudowa wsi.
Niebieszczany
Kościół parafialny pw. św. Mikołaja w 1925 r., murowany, neogotycki. Wyposażenie ze starego kościoła:
Ołtarz główny z poł XVII w.. Krucyfiks gotycki,
Nowotaniec
Kościól parafialny pw. św. Mikołaja obecny z 2 ćw. XVIII w. z fundacji Józefa Bukowskiego, konsekrowany w 1745 r., późnobarokowy, otoczony murem z kamienia łamanego.
Pisarowce
Dwór z poł. XIX w. i resztki parku.
Poraż
Kościól parafialny. pw. Oczyszczenia N.P. Marii z 1784 r., konsekrowany w 1854 r. Późnobarokowy, orientowany. Wyposażenie XVII i XVIII w.
Rozpucie
Kościół filialny pw. Krzyża Św. I Matki Boskiej Królowej Polski, wzniesiony ok. 1900 r. Ołtarz główny z 1909, wyk. Marian Bilański na wzór ołtarza w Tyrawie Woiłoskiej.
Ruiny cerkwii.
Rzepedź
Dawna cerkiew grecko-katolicka pw. św. Mikołaja, obecnie kościól z 1824 r. Polichromia figuralno-ornamentalna z 1896 r., mal. Josip Bukowczyk, ikonostas współczesny cerkwi.
Sanoczek
Dawna cerkiew grecko-katolicka pw. Narodzenia N.P. Marii, od 1946 r. kościół, zbudowana w 1863 r.
Sanok- Olchowce
Dawna cerkiew grecko-katolicka pw. Wniebowzięcia Pańskiego, od 1946 r. kościół katolicki, wybudowana w 1844 r. Wyposażenie XVIII i XIX w.
Siemuszowa
Dawna cerkiew grecko-katolicka pw. Przemienienia Pańskiego, od 1946 r. kościół, wzniesiona w 1841 r.
Smolnik
Dawna cerkiew grecko-katolicka pw. św. Mikołaja, od 1969 r. kościół, wzniesiona w 1806 r. r.
Sobień
Ruiny zamku. Pierwotnie gród węgierski z XIII w., potem drewniany zamek, obecny wzniesiony po 1340 r. w 1389 nadany rodzinie Kmitów przez Władysława Jagiełłę i rozbudowany. Zniszczony w 1474 r. przez Węgrów. W 1770 r, miejsce schronienia konfederatów barskich.
Strachocina
Kościół parafialny św. Katarzyny Aleksandryjskiej z 1903 r., neogotycki, wg. projektu Wilhelma Szomka z Sanoka. Wyposażenie starego kościoła XVIII w.
Szczawne
Dawna cerkiew gr.ecko-katolicka pw. Zaśnięcia Matki Boskiej, obecnie cerkiew prawosławna z 1888-1889 r. Polichromia figuralna.
Tarnawa Górna
Kościól parafialny pw. św. Wojciecha wzniesiony w latach 1924-1933 wg. planów Jana Skóry, architekta z Krosna.
Dawna cerkiew grecko-katolicka pw. Zaśnięcia N.P. Marii.
Trepcza
Dawna cerkiew par.afialna grecko-katolicka pw. św. Michała Archanioła, obecnie prawosławna z 1801-1803 r., ikonostas z 1 poł. XIX w.
Tyrawa Solna
Dawna cerkiew grecko-katolicka pw. św. Jana Chrzciciela, od 1943 r. kościół, wzniesiona w 1837 r. z fundacji Jerzego Majeckiego.
Tyrawa Wołoska
Kościół parafialny pw. św. Mikołaja wzmiankowany w 1446 r. Parafia założona w 1546 r. Obecny kościół fundowany w 2 ćw. XVIII w. przez Ludwika Urbańskiego, konsekrowany w 1745 r.. Wyposażenie XVIII wieczne.
Wisłok Dolny
Dawna cerkiew grecko-katolicka pw. św. Onufrego, od 1946 r. kościół, wzniesiona w 1850-1854. Ikonostas.
Wujskie
Kościół parafialny pw. śś. Kosmy i Damiana z ok. 1804 r., klasycystyczny, zatracił cechy stylowe. Wyposażenie XIX wieczne.
Zagórz
Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia N.P. Marii 2 ćw. XVIII w. na murach pierwotnej kaplicy gotyckiej. W ołtarzu głównym zachowany późnogotycki obraz. Wyposażenie późnobarokowe.
Ruiny klasztoru karmelitów bosych, miejsce związane z działaniami konfederatów barskich.
Zahutyń
Kościół M.B. Królowej Polski z 1956 r. z XVIII wiecznym obrazem Matki Boskiej Szkapleżnej
Załuż
Kościół filialny pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, wzniesiony w 1931 r. Polichromia Jana Henryka Rosena.
Zboiska
Resztki fortyfikacji ziemnych. Pierwotny zamek wzmiankowany w 1412 r., w którym Matiasz, żupnik Tyrawski, miał osadzać zbójów węgierskich. Kolejny, wzniesiony przez Mikołaja Herburta Odnowskiego. Zachowane umocnienia ziemne z XVI-XVII w.
Dawny dwór z XIX w.
